H «σωτηρία» των τραπεζών βλάπτει σοβαρά την οικονομία

         

Του Γιώργου Τοζίδη

Την ώρα που γράφεται το σημερινό εράνισμα (Πέμπτη βράδυ) δεν έχει κατατεθεί το νομοσχέδιο για τη νέα ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (Εθνική, Πειραιώς, Alpha, Eurobank) ενώ το προσεχές Σάββατο θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των νέων ελέγχων αντοχής (stress tests) που θα καθορίζουν το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών τους. Είναι χρήσιμο για την αξιολόγηση των επικείμενων εξελίξεων να καταγραφούν οι εξελίξεις που υπήρξαν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα μετά πρώτη ανακεφαλαιοποίηση.

1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), το συνολικό κόστος ανακεφαλαιοποίησης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών ανήλθε στο ποσό των 24,428 δισ. ευρώ ενώ, 17,6 δισ. ευρώ ήταν το κόστος εξυγίανσης για τις μη συστημικές τράπεζες (ΑΤΕ, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Proton, συνεταιριστικές τράπεζες). Συνολικά το δημόσιο χρέος επιβαρύνθηκε με περίπου 42 δισ. ευρώ.
2. Η θέση των τραπεζών έναντι των δανειοληπτών ενισχύθηκε με τις τροποποιήσεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που τις κατατάσσει πλέον σε προνομιακή θέση κατά τη διανομή του προϊόντος των πλειστηριασμών. Οι τράπεζες θα λαμβάνουν πλέον το 65% του ποσού και η ικανοποίηση των απαιτήσεών τους θα προηγείται σε σύγκριση με τις αντίστοιχες απαιτήσεις των εργαζομένων, των ασφαλιστικών ταμείων και του δημοσίου.
3. Επιπλέον, τα έσοδα των τραπεζών θα ενισχυθούν και λόγω των πρόσφατων μέτρων προώθησης της ηλεκτρονικής τραπεζικής και της επέκτασης της χρήσης των καρτών στις καθημερινές συναλλαγές. Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι που πληρώνονται μέσω των τραπεζών δεν θα προβαίνουν σε αναλήψεις όλου του ποσού του μισθού ή της σύνταξής τους προκειμένου να πραγματοποιούν αγορές με τις χρεωστικές κάρτες τους και αντίστοιχα θα αυξηθούν και τα υπόλοιπα των καταθετικών λογαριασμών των επιχειρήσεων. Ακόμη τα έσοδα των τραπεζών θα ενισχυθούν και λόγω της είσπραξης προμηθειών για τις συναλλαγές με τη χρήση καρτών.

Όμως, παρά τη συνεχή κεφαλαιακή και θεσμική ενίσχυση της θέσης των τραπεζών, η ανταπόδοσή τους στην ελληνική οικονομία ήταν αρνητική:

1. Η απασχόληση μειώθηκε σημαντικά καθώς την περίοδο 2008-2014 καταργήθηκαν περίπου 20.000 θέσεις εργασίας ενώ έκλεισαν 1.326 καταστήματα.
2. Ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, τα μέσα σταθμισμένα επιτόκια καταθέσεων μειώθηκαν σημαντικά (Δεκ. 2012: 2,87%-Αύγ.2015: 0,80%), τα αντίστοιχα επιτόκια δανείων μειώθηκαν ελάχιστα (Δεκ. 2012: 5,81%-Αύγ. 2015: 5,06%) με αποτέλεσμα το καθαρό επιτοκιακό κέρδος να αυξηθεί σημαντικά (Δεκ. 2012: 2,94%-Αύγ. 2015: 4,26%).

Οι νέες κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα προκύψουν από τη συνεχιζόμενη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (μ.ε.δ.) που οφείλεται στη συνεχή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και στη μη λήψη ουσιαστικών μέτρων ανακούφισής τους αλλά και στη συνεχιζόμενη ύφεση της οικονομίας. Σημειώνεται ότι οι τράπεζες θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε ρύθμιση αυτών των δανείων με την ενεργοποίηση των εργαλείων που έχουν στη διάθεσή τους (π.χ. αναδρομική μείωση των επιτοκίων, επιμήκυνση με μείωση επιτοκίου, άτοκη περίοδο χάριτος κ.ά.). Αντίθετα, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, οι τράπεζες μείωσαν ελάχιστα τα επιτόκια δανεισμού παρά τη σημαντική μείωση των επιτοκίων καταθέσεων.

Ανεξάρτητα από τον τρόπο κάλυψης των νέων κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, είναι βέβαιο ότι χωρίς τη δραστική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, δεν θα υπάρξει ούτε ουσιαστική βελτίωση των οικονομικών στοιχείων των τραπεζών. Ακόμη και η πώληση των μ.ε.δ. σε κερδοσκοπικά κεφάλαια θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων αναγκών σε κεφάλαια, καθώς η τιμή αγοράς θα υπολείπεται των προβλέψεων που έχουν πραγματοποιήσει οι τράπεζες. Μόνο ο δημόσιος έλεγχος των τραπεζών θα επιτρέψει την ουσιαστική χρήση των εργαλείων ρύθμισης αυτών των δανείων που περιεγράφηκαν παραπάνω ώστε να διευκολυνθούν και προστατευθούν οι δανειολήπτες αλλά και να δημιουργηθούν ουσιαστικές προϋποθέσεις ανάκαμψης της οικονομίας.

 

Τράπεζες: O «διάβολος» και οι «λεπτομέρειες»…

Του Γιώργου Τοζίδη

         

Ο αγώνας της κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας για την ανάσχεση της ανθρωπιστικής καταστροφής και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας θα είναι δύσκολος και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν και οπισθοχωρήσεις και συμβιβασμοί. Αρκεί οι όποιοι συμβιβασμοί γίνουν να μην υπονομεύσουν τον τελικό στόχο…

 

Ο «διάβολος»

Οι διαπραγματεύσεις του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης με τους μετόχους και τις Διοικήσεις των συστημικών τραπεζών δημιουργούν ερωτηματικά ως προς την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητά τους διότι:

1. Η ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών χαρακτηρίσθηκε -και ήταν- σκάνδαλο, καθώς ενώ οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν με κεφάλαια που το Ελληνικό Δημόσιο δανείσθηκε, οι Διοικήσεις των τραπεζών, που ήταν υπεύθυνες αφενός για την κακοδιαχείριση των τραπεζών και αφετέρου για τον εκμαυλισμό των δανειοληπτών, παρέμειναν ανεξέλεγκτες.

2. Αντίθετα με τις Διοικήσεις, οι παλαιοί μέτοχοι των τραπεζών υπέστησαν σημαντική απομείωση της αξίας των μετοχών τους όπως αποδεικνύεται από την απαξίωση της αξίας τους λόγω της οικονομικής κρίσης, ενώ και η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης επέτεινε αυτήν την απαξίωση. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την ανακεφαλαιοποίηση τα ποσοστά του ΤΧΣ ανέρχονταν στην Εθνική σε 84,6%, στην Alpha σε 83,7%, στην Πειραιώς σε 80,9% και στην Eurobank σε 93,8%.

3. Οι νέοι μέτοχοι με τους οποίους συναντήθηκε ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης είναι τα κερδοσκοπικά κεφάλαια που τοποθετήθηκαν σε ΕΤΕ και Eurobank συμμετέχοντας στις σκανδαλώδεις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έγιναν σε τιμές σημαντικά μικρότερες αυτών της ανακεφαλαιοποίησης και είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του ποσοστού του ΤΧΣ σε αυτές τις τράπεζες.

4. Ιδιαίτερα αλγεινή εντύπωση προκλήθηκε από τη συνάντηση με τον πρόεδρο της Τρ. Πειραιώς που «επωφελήθηκε» (βλέπε π.χ. απορρόφηση ΑΤΕ) από την ανακεφαλαιοποίηση και τη συγκέντρωση του τραπεζικού κεφαλαίου για να μετατρέψει την τράπεζα που, σύμφωνα με τους αρχικούς ελέγχους αντοχής, παρουσίαζε τα μεγαλύτερα προβλήματα φερεγγυότητας, στη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας.

 

Οι «λεπτομέρειες»…

1. Πολλή «σκόνη» σηκώνεται επίσης αυτές τις μέρες με πρόφαση τον υποχρεωτικό δανεισμό των τραπεζών από τον Μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ΕLA) της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι αναλυτές εστιάζουν στο ακριβότερο επιτόκιο δανεισμού (1,55% έναντι 0,05%) αποκρύπτοντας το γεγονός ότι το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των δανείων είναι 5,23% (δηλαδή σημαντικά υψηλότερο από το κόστος 1,55%) και το περιθώριο επιτοκίου (μέσο επιτόκιο δανεισμού μείον μέσο επιτόκιο καταθέσεων) είναι επίσης σημαντικά υψηλότερο (3,95%).

2. Ανάλογη «φασαρία» γίνεται και με τις τιμές και αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων (όσο μειώνεται η τιμή ενός ομολόγου τόσο αυξάνεται η απόδοσή του). Όμως ουδείς ασχολείται με το συνολικό ύψος των συναλλαγών που γίνονται στη δευτερογενή αγορά ομολόγων και επηρεάζει τα παραπάνω μεγέθη. Το σύνολο των ελληνικών ομολόγων, που διαπραγματεύονται στη δευτερογενή αγορά, ανέρχεται σε περίπου 64 δισ. ευρώ (στοιχεία Σεπτ. 2014). Τον Δεκέμβριο 2014 οι συναλλαγές ανήλθαν σε 372 εκατ. (0,6% του συνόλου) ενώ τον Ιανουάριο 2015 σε 521 εκατ. ευρώ (0,8% του συνόλου). Πρόκειται για ελάχιστο ύψος συναλλαγών που παραπέμπει ευθέως σε άσκηση υποτιμητικής κερδοσκοπίας με αλλότριους στόχους και όχι σε κινήσεις πανικού επενδυτών που ανησυχούν για την ασφάλεια των επενδύσεών τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη μεγαλύτερη απόδοση καταγράφουν τα ομόλογα τριετούς διάρκειας, τα οποία έχουν στην κατοχή τους τα κερδοσκοπικά κεφάλαια που επένδυσαν στην περιβόητη έξοδο στις αγορές της μνημονιακής κυβέρνησης.

3. Ενώ η ανάγκη ενίσχυσης των ασφαλιστικών ταμείων δεν αμφισβητείται, «μεγάλη αναταραχή» προκαλείται από την πιθανή επιβολή ειδικού φόρου 0,1% στις τραπεζικές συναλλαγές. Σε αυτήν την περίπτωση η υποκρισία ξεπέρασε κάθε όριο. Υπενθυμίζεται, λοιπόν, ότι μέχρι το 2001, όλες οι τραπεζικές συναλλαγές (πλην καταθέσεων-αναλήψεων) επιβαρύνονταν με τον Ειδικό Φόρο Τραπεζικών Εργασιών (ΕΦΤΕ) που ήταν 0,3%. Η κατάργησή του ήταν ένα ακόμη «δωράκι διευκόλυνσης» των τραπεζικών συναλλαγών σε βάρος των δημοσίων εσόδων και, μάλιστα, σε μια περίοδο που οι ελληνικές τράπεζες ήταν πρωταθλήτριες στην κερδοφορία στην Ευρώπη.

 

«Διάβολος» και «λεπτομέρειες» συναντώνται στην ανάγκη δημοσίου ελέγχου των συστημικών τραπεζών, προκειμένου να αντιμετωπισθούν η κερδοσκοπία και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά αλλά και να ικανοποιηθεί το αίσθημα δικαίου της ελληνικής κοινωνίας.

 

Επιλογή ή αναγκαίος όρος η εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος;

         

«Διαβάζοντας» τα οικονομικά αποτελέσματα και αναμένοντας τα stress tests

του Γιώργου Τοζίδη

 

Η δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (Εθνική, Πειραιώς, Alpha, Eurobank) σε συνδυασμό με τα αναμενόμενα αποτελέσματα των ελέγχων αντοχής (stress tests) που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) επαναφέρουν στην επικαιρότητα τη συζήτηση για το μέλλον τους και ιδιαίτερα για το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους.

Συνοπτικά, από τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων για το πρώτο 6μηνο του 2014, προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

 

Οικονομικά αποτελέσματα

• Εθνική: Κατέγραψε καθαρά κέρδη 109 εκατ. ευρώ (κυρίως λόγω των θετικών αποτελεσμάτων της θυγατρικής της Finansbank) τα οποία αυξήθηκαν σε 1.146 εκατ. ευρώ μετά από χρήση αναβαλλόμενης φορολογίας (1) συνολικού ύψους 1.037 εκατ.

• Πειραιώς: Κατέγραψε ζημίες 354 εκατ. ευρώ οι οποίες μετά από χρήση αναβαλλόμενης φορολογίας συνολικού ύψους 436 εκατ. ευρώ μειώθηκαν σε 82 εκατ. ευρώ.

• Alpha: Κατέγραψε ζημίες 154 εκατ. ευρώ που μετά τη χρήση αναβαλλόμενης φορολογίας συνολικού ύψους 419,4 μετατράπηκαν σε καθαρά κέρδη 267 εκατ. ευρώ.

• Eurobank: Κατέγραψε ζημίες συνολικού ύψους 508 εκατ. ευρώ.

Από την παράθεση των παραπάνω στοιχείων προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι τέσσερις τράπεζες (με την Εθνική να βρίσκεται σε σχετικά καλύτερη θέση) εξακολουθούν να καταγράφουν ζημιές παρά τις περικοπές στις αμοιβές και τον αριθμό των εργαζομένων, τη μείωση του αριθμού των καταστημάτων, την πώληση θυγατρικών τους αλλά και το υψηλό καθαρό επιτοκιακό περιθώριο (διαφορά μέσου σταθμισμένου επιτοκίου δανείων και καταθέσεων) που ανέρχεται σε 3,77 εκατοστιαίες μονάδες και είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε.

 

ΠΟΙΟΣ ΦΤΑΙΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ;

Του Γιώργου Τοζίδη

 

Με την έναρξη της διαδικασίας ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, ξεκίνησε και η καλά ενορχηστρωμένη προσπάθεια δημοσιογράφων¹, οικονομικών αναλυτών² και ιστοσελίδων (capital.gr, bankingnews.gr) επίρριψης των ευθυνών για την κατάρρευσή τους στην οικονομική κρίση που προκάλεσε η πτώχευση του ελληνικού δημοσίου. Όμως πόσο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αυτή η θέση; Στα πλαίσια αυτού του άρθρου, θα καταγραφεί συνοπτικά η πορεία των ελληνικών τραπεζών από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης ώστε να αναδειχθούν οι ευθύνες των διοικήσεων των τραπεζών για την κατάρρευσή τους.

1. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έπαιξε σημαντικό ρόλο στο σκάνδαλο του χρηματιστηρίου που επέφερε την πρώτη μεγάλη αναδιανομή εισοδήματος σε βάρος των μικρών και μεσαίων αποταμιευτών. Μέσω των θυγατρικών τους, οι τράπεζες συνέπραξαν στην εισαγωγή εταιριών στο Χ.Α.Α., «βελτιώνοντας» τα οικονομικά στοιχεία τους (μεταφορά υποχρεώσεων, εκχώρηση απαιτήσεων, δημιουργία «ψευδών» προσδοκιών κ.ά.), συμμετείχαν στις αγοραπωλησίες μετοχών και αποκόμισαν τεράστια κέρδη³. Παράλληλα με τη χορήγηση δανείων για την αγορά μετοχών δημιούργησαν μια «πλαστή» ζήτηση που είχε ως αποτέλεσμα την εκτόξευση της τιμής των μετοχών και τη μετατροπή του Χ.Α.Α. στη μεγαλύτερη μεταπολεμική «φούσκα», που έσκασε με πάταγο μετά τις εκλογές του 2000, αφού πρώτα είχε επιτύχει και τον πολιτικό στόχο της, τη διάσωση της κυβέρνησης Σημίτη. Εκείνη την περίοδο μεσουρανεί το άστρο του προέδρου της Τρ. Πειραιώς κ. Μιχ. Σάλλα, που αφού προικοδοτήθηκε με την απόκτηση της Τράπεζας Μακεδονίας – Θράκης, δήλωνε, λίγους μήνες πριν την κατάρρευση : “theskyisthelimit” («ο ουρανός είναι το όριο αύξησης του χρηματιστηριακού δείκτη»).

2. Με την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, οι ελληνικές τράπεζες «αξιοποιούν» τα χαμηλά επιτόκια του ευρώ και υλοποιούν τη μεγαλύτερη εκστρατεία υπερχρέωσης νοικοκυριών στην τραπεζική ιστορία.

 

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ

(ποσά σε εκατομμύρια ευρώ)	ΣΥΝΟΛΟ	ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ	ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ
2000	59.330	42.360,30	16.969,7
2010	257.846	123.244	118.119
ΜΕΤΑΒΟΛΗ	335%	191%	596%

Πηγή : (Έκθεση Διοικητή Τ.τ.Ε., 2011)

 

Για την επίτευξη αυτής της τεράστιας μεγέθυνσης των εργασιών τους, οι τράπεζες ξεκίνησαν μια τεράστια διαφημιστική εκστρατεία κατασκευής ψευδών αναγκών, που λειτούργησε παραπλανητικά για τους υποψήφιους δανειολήπτες, αφού σε όλες τις διαφημίσεις τονιζόταν η δυνατότητα απόκτησης πολυτελών αγαθών ή υπηρεσιών και ποτέ η υποχρέωση και, κυρίως, οι όροι αποπληρωμής των δανείων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτέλεσαν οι διαφημίσεις των δανείων για γαμήλια ταξίδια, γιορτές και διακοπές. Ιδιαίτερα μετά το 2006, ο ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών οξύνεται σε τέτοιο βαθμό που χρηματοδοτούν το 100% της εμπορικής αξίας του ακινήτου (που οι ίδιες έχουν εκτιμήσει μέσω των υπηρεσιών τους και επιπροσθέτως χορηγούν καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες). Παράλληλα πριμοδοτούν (με τη μείωση επιτοκίων και εξόδων/ προμηθειών) τη μεταφορά δανείων από τράπεζα σε τράπεζα αλλά και τη συγκέντρωση οφειλών από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες σε μία μόνο τράπεζα («παραβλέποντας» τη συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου). Επιπλέον, ανέδειξαν σε πρωταγωνιστές τους μεσίτες που διαμεσολαβούν μεταξύ δανειολήπτη και τράπεζας με αποτέλεσμα την αύξηση της παραποίησης οικονομικών στοιχείων και τη διαφθορά.

 

Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΚΑΝΔΑΛΟΥ

 

 

Του Γιώργου Τοζίδη

 

Με τις ρυθμίσεις για τις τράπεζες που περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση ολοκληρώνεται το σκάνδαλο της ανακεφαλαιοποίησης του εγχώριου τραπεζικού συστήματος που έχει κοστίσει στον ελληνικό λαό, μέχρι τώρα, σαράντα δισεκατομμύρια ευρώ. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις :

1. Δίνεται η δυνατότητα διάθεσης νέων μετοχών στον ιδιωτικό τομέα σε τιμή χαμηλότερης εκείνης στην οποία το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Τ.Χ.Σ.) απέκτησε τη συμμετοχή του σε μία τράπεζα αλλά και της τρέχουσας χρηματιστηριακής τιμής. Με αυτόν τον τρόπο ανοίγει, αρχικά, ο δρόμος για την υλοποίηση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank, συνολικού ύψους 3 δισ. ευρώ περίπου, σε τιμή υποπολλαπλάσια της τιμής αγοράς των μετοχών (1,54 ευρώ) από το Ταμείο. Τα συνολικά κεφάλαια που έχει κοστίσει η ανακεφαλαιοποίηση της Eurobank, μέσω του Τ.Χ.Σ., ανέρχονται σε 11 δισ. ευρώ και έναντι αυτών το Ταμείο κατέχει το 95% των μετοχών. Εάν υλοποιηθεί η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, με τιμή μετοχής 0,35 – 0,50 ευρώ, τότε το ποσοστό του Τ.Χ.Σ. θα υποστεί τεράστια απομείωση και θα ανέρχεται στο 35% περίπου. Αυτή η διαδικασία απομείωσης της συμμετοχής του Τ.Χ.Σ. θα ακολουθηθεί και για τις άλλες τρεις συστημικές τράπεζες. Η «επιτυχία» της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου των Alpha και Πειραιώς με τη συμμετοχή επιθετικών κερδοσκοπικών κεφαλαίων (YorkCapitalManagement, PaulsonHedgeFund, StratfordCapital, Fairfax κλπ.) προδικάζουν τη συνέχεια. Άσκηση υποτιμητικής κερδοσκοπίας στο χρηματιστήριο ώστε να μειωθεί η τιμή των μετοχών και να δοθεί το πρόσχημα για τη διαμόρφωση χαμηλότερα της τιμής που το Τ.Χ.Σ. θα διαθέσει τις μετοχές που έχει στη διάθεσή του. Αποδεικνύεται η εξαπάτηση του ελληνικού λαού από τις μνημονιακές κυβερνήσεις που διαβεβαίωναν ότι τα κεφάλαια που διατέθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα επέστρεφαν στο ελληνικό δημόσιο και θα μείωναν το δημόσιο χρέος.

2. Δίνεται η δυνατότητα επαναγοράς από το Τ.Χ.Σ. των μετατρέψιμων δικαιωμάτων που κατέχουν οι ιδιώτες που συμμετείχαν στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου της ανακεφαλαιοποίησης (μετατροπή σε μετοχές στη βάση της τιμής που έγινε η ανακεφαλαιοποίηση πλέον ενός ποσοστού αύξησης ανάλογα με τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος). Το σχέδιο είναι απλό : το Ταμείο θα αγοράσει αυτά τα δικαιώματα προσφέροντας μια τιμή ανώτερη της χρηματιστηριακής, στη συνέχεια θα τα ακυρώσει και θα προσφέρει τις μετοχές που κατέχει σε τιμή χαμηλότερη όχι μόνο της τιμής έκδοσης αλλά και της τρέχουσας χρηματιστηριακής. Οι μαφιόζοι της εποχής της ποτοαπαγόρευσης μοιάζουν με μαθητές νηπιαγωγείου μπροστά στους μνημονιακούς «λύκους»…

3. Περιορίζεται η άσκηση των δικαιωμάτων του Τ.Χ.Σ. ως βασικού μετόχου. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο πολυνομοσχέδιο, το Ταμείο ασκεί το δικαίωμα ψήφου στη Γενική Συνέλευση μόνο για ζητήματα στρατηγικής σημασίας (όπου απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία) και μόνο εφόσον το ποσοστό συμμετοχής του είναι ανώτερο του 50%. Δηλαδή το Τ.Χ.Σ. απεκδύεται της δυνατότητας να παρεμβαίνει στον καθορισμό της πιστωτικής στρατηγικής, της πολιτικής ανθρώπινου δυναμικού, καθορισμού των επιτοκίων κλπ. των τραπεζών που ελέγχει αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο στους ιδιώτες που χρεοκόπησαν τις τράπεζες και με τις αποφάσεις τους για τα παραπάνω ζητήματα. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα στο Ταμείο να παραιτείται από το δικαίωμα συμμετοχής του στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου χωρίς να τίθενται συγκεκριμένοι ποσοτικοί όροι για τη διασφάλιση των συμφερόντων του ελληνικού δημοσίου (ελάχιστο ύψος τιμής, επιστροφή κεφαλαίων που δόθηκαν κλπ.).

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ : «Ο πίθος των Δαναΐδων…»

Του Γιώργου Τοζίδη

Η δημοσιοποίηση των ελέγχων αντοχής (stress tests) των ελληνικών τραπεζών από την Τράπεζα της Ελλάδος (Τ.τ.Ε.) αποδεικνύει, για πολλοστή φορά, ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένο και εξαρτάται απολύτως από την ενίσχυσή του με κεφάλαια που δανείζεται το ελληνικό δημόσιο. Παρά την προσπάθεια, για ευνόητους λόγους, της Τ.τ.Ε. να ωραιοποιήσει τα αποτελέσματα, από την «άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων» προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Ο προσδιορισμός του ύψους των κεφαλαιακών αναγκών (6,4 δισ. ευρώ), για τη χρονική περίοδο β΄εξάμηνο 2013 – 2016, προέκυψε με βάση μακροοικονομικές προβλέψεις. Όμως η αξιοπιστία αυτών των προβλέψεων ελέγχεται ως προς την αξιοπιστία τους και ως προς τις επιπτώσεις που θα έχει στο εισόδημα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα η πρόβλεψη για μείωση κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες (από 27% σε 21%) του ποσοστού ανεργίας μέχρι το 2016 (όταν την ίδια περίοδο το Α.Ε.Π. προβλέπεται να έχει αυξηθεί μόλις κατά 7,2%) είναι εκτός πραγματικότητας. Ακόμη όμως και αν γίνει αποδεκτή η πρόβλεψη, η μείωση της ανεργίας δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση την ουσιαστική ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών ώστε να είναι σε θέση να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους.

2. Οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών προσδιορίστηκαν στο ελάχιστο ύψος που απαιτείται για την επίτευξη δείκτη Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων 8% (έγινε αποδεικτό το αίτημα για μείωση κατά μία εκατοστιαία μονάδα του ελάχιστου δείκτη που στην αρχή είχε προσδιοριστεί από την τρόικα στο 9%). Με αυτόν τον τρόπο αποκρύπτεται το γεγονός ότι τα Κύρια Βασικά Ίδια Κεφάλαια των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (E.T.E., Alpha, Eurobank, Πειραιώς) προβλέπεται να μειωθούν κατά 4,9 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το ύψος τους την 30.06.2013. Για την επάνοδο των βασικών ίδιων κεφαλαίων στο ύψος της 30.06.2013 οι κεφαλαιακές ανάγκες εκτοξεύονται στο ύψος των 11,3 δισ. ευρώ (γεγονός που εξηγεί τις ενστάσεις του Δ.Ν.Τ.).

3. Το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών επηρεάζεται σημαντικά από το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (Μ.Ε.Δ.) των θυγατρικών τους στο εξωτερικό που ανέρχεται στο ποσό των 10 δισ. ευρώ. Είναι ένα από τα στοιχεία που καταρρίπτουν τον ισχυρισμό των μνημονιακών αναλυτών ότι για τις ζημίες των ελληνικών τραπεζών ευθύνεται το ελληνικό δημόσιο.

4. Από την ανάλυση της BlackRock προκύπτει και ένα εξίσου ενδιαφέρον στοιχείο όσον αφορά στη νέα δομή του τραπεζικού συστήματος και στις επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης.

ΥΨΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (σε δισ. ευρώ)

ΤΡΑΠΕΖΑ	2011	2013
Εθνική	42,4	46,4
Πειραιώς	28,3	67,5
Alpha	33,9	52,1
Eurobank	36,6	45,4

 

Όπως προκύπτει από τον Πίνακα για την εξέλιξη του ύψους του ενεργητικού οι εξαγορές και συγχωνεύσεις στον τραπεζικό τομέα είχαν σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση της Τρ. Πειραιώς που σήμερα είναι η μεγαλύτερη τράπεζα ως προς το ύψος του ενεργητικού ενώ το 2011 βρισκόταν στην 4^η θέση. Η συγχώνευση της Τρ. Πειραιώς με τράπεζες που προηγουμένως είχαν ανακεφαλαιοποιηθεί με κεφάλαια του ελληνικού δημοσίου (όπως η Α.Τ.Ε.) επηρεάζουν και το σημερινό ύψος των κεφαλαιακών αναγκών της παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τα stress tests καταγράφει τις υψηλότερες προβλέψεις ζημιών από όλες τις τράπεζες (συνολικά 18,9 δισ. ευρώ). Αυτός είναι ο λόγος που ο πολυπράγμων κ. Σάλλας έσπευσε να προαναγγείλει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και πιέζει για την όσο το δυνατόν ταχύτερη απεξάρτηση της τράπεζας από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Τα παραπάνω ας θεωρηθούν ως μία πρώτη προσέγγιση των συμπερασμάτων που προέκυψαν από τους ελέγχους αντοχής των ελληνικών τραπεζών.

 

 

 

 

 

 

 

Τι ακριβώς εποπτεύετε κ. Προβόπουλε;

ΠΡΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ

ΤΗΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

 Του Γιώργου Τοζίδη

Η αποκάλυψη από τον Γ. Στουρνάρα, σε τηλεοπτική συνέντευξή του στον Σκάι, ότι «δεν αποκλείεται να γίνει στις σημερινές τιμές η πώληση των τραπεζών» αποτελεί κυνική ομολογία της ζημίας που θα προκύψει για το ελληνικό δημόσιο από την πραγματοποιηθείσα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Οι μνημονιακές κυβερνήσεις είχαν καλλιεργήσει, με τη βοήθεια των συστημικών Μ.Μ.Ε., τον μύθο ότι το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν θα επιβάρυνε, παρά μόνον πρόσκαιρα, το δημόσιο χρέος καθώς θα αποσβενόταν με την πώληση σε ιδιώτες των τραπεζών. Η συνεχιζόμενη μείωση των καταθέσεων για την κάλυψη των υποχρεώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και η δραματική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (σύμφωνα με εκτίμηση της PWC θα αυξηθούν κατά 20 δις ευρώ το 2014) δημιουργούν νέες κεφαλαιακές ανάγκες που θα καλυφθούν από τα εναπομείναντα κεφάλαια του Τ.Χ.Σ. (περίπου 8 δις ευρώ). Στη συνέχεια, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να νομοθετήσει την επαναγορά των δικαιωμάτων που δόθηκαν κατά την πρώτη φάση της ανακεφαλαιοποίησης και την πώληση των μετοχών που κατέχει το Τ.Χ.Σ. (στο σύνολο ή τμηματικά) σε ιδιώτες μετόχους χωρίς να δεσμεύεται ως προς την τιμή πώλησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τ.τ.Ε. «φρόντισε» να αυξήσει από 20% σε 100% το όριο για την αναβαλλόμενη φορολογία (πλήττοντας τα δημόσια έσοδα) ώστε να ενισχυθούν οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.

Η πώληση της Eurobank θα αποτελέσει το πρώτο βήμα στο σχεδιαζόμενο ξεπούλημα – σκάνδαλο επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις σχετικού άρθρου του γράφοντος που είχε δημοσιευθεί στον «ΔΡΟΜΟ» στο φύλλο της 14.12.2013 και αποσπάσματά του δημοσιεύονται παρακάτω:

ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ : ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

Του Γιώργου Τοζίδη

Η ανακοίνωση των οικονομικών μεγεθών για το τρίτο τρίμηνο του 2013, η έναρξη, στις 4 Δεκεμβρίου, της δεύτερης φάσης ανακεφαλαιοποίησης της Alpha Bank, η πώληση σε ιδιώτες της Eurobank και η αναμενόμενη δημοσιοποίηση της έκθεσης αξιολόγησης της BlackRock για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι τα τελευταία επεισόδια στην αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Ολιγοπώλιο τραπεζών με αίμα φορολογουμένων

Το νέο τοπίο μετά την ανακεφαλαιοποίηση και τις συγχωνεύσεις

Του Γιώργου Τοζίδη

Με την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών Εθνικής, Alpha, Πειραιώς και Eurobank και την «προικοδότηση» της τελευταίας με το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (τελευταίο στη σειρά των σκανδάλων που χαρακτήρισαν τη διαδικασία «εξαγορών» και ανακεφαλαιοποίησης), διαμορφώθηκε το νέο τοπίο στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου θα παρουσιασθούν συνοπτικά τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του νέου τοπίου και τα προβλήματα που δημιουργούνται.

Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Ποιες αλλαγές φέρνει η ανακεφαλαιοποίηση

 Του Γιώργου Τοζίδη

Πως ξεκίνησαν όλα…

 

Η διεθνής οικονομική κρίση ξεκίνησε με τις μαζικές επισφάλειες των ενυπόθηκων δανείων στην οικονομία των Η.Π.Α., που οδήγησε στη συνέχεια στο σπάσιμο της φούσκας των ακινήτων και κατ΄ επέκταση σε σημαντικές ζημιές των χρηματοπιστωτικών εταιριών. Μετά το αρχικό σοκ, ακολούθησαν οι παράπλευρες συνέπειες που είχαν να κάνουν με την έλλειψη εμπιστοσύνης και ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα που επεκτάθηκε στο σύνολο της οικονομίας, οδήγησε σε νέες ζημιές κ.ο.κ. Με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησε ο φαύλος κύκλος διεύρυνσης των ζημιών και επέκτασης της κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μέχρι το τέλος της 10ετίας του 1970, το κύριο έργο των τραπεζών ήταν να  δανείζουν τις παραγωγικές επιχειρήσεις και τα κέρδη τους ήταν μέρος της υπεραξίας που αυτές (οι παραγωγικές επιχειρήσεις) αποσπούσαν από τους εργαζόμενους. Οι νεοφιλελεύθερες ρυθμίσεις επέφεραν αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων, μειώνοντας αντίστοιχα τις δανειακές ανάγκες τους ενώ η εξέλιξη της πληροφορικής είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη των κεφαλαιαγορών, οπότε η προσφυγή στον τραπεζικό δανεισμό για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών και λειτουργικών δαπανών των επιχειρήσεων, μειώθηκε σημαντικά. Για να αντικαταστήσουν τα δάνεια που δεν μπορούσαν να χορηγήσουν, πλέον, προς τις επιχειρήσεις, οι εμπορικές τράπεζες στράφηκαν στη στεγαστική και καταναλωτική πίστη. Οι κοινωνικές επιπτώσεις αυτής της στροφής ήταν βαθιές. Με τη μετατροπή της  στέγης σε χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο για την ικανοποίηση στεγαστικών ή καταναλωτικών αναγκών, μεγάλο ποσοστό των κερδών των τραπεζών προέρχονταν απευθείας από τους μισθούς και αυτό αποτέλεσε τη βασική αντίφαση που οδήγησε σε κρίση το σύστημα. Στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, οι μισθοί και τα ημερομίσθια αντιμετωπίζονται σαν κόστος που πρέπει άμεσα ή έμμεσα να μειωθεί. Δηλαδή, από θέση αρχής, το ίδιο το σύστημα έθεσε σε αμφισβήτηση την πηγή αποπληρωμής των δανείων που χορήγησε.

Η επέκταση των δραστηριοτήτων των τραπεζών είχε ως προαπαιτούμενο την απορρύθμιση του τραπεζικού συστήματος με την ουσιαστική κατάργηση των εποπτικών ελέγχων και τη συμμετοχή των εμπορικών τραπεζών στην έκδοση και πώληση χρεογράφων. Επιπλέον, καθιερώθηκε η «ανεξαρτησία» των κεντρικών τραπεζών από τον πολιτικό έλεγχο. Ούτε οι ρυθμιστικές αρχές με την υιοθέτηση των ρυθμίσεων που συμπεριλαμβάνονταν στη «Βασιλεία Ι» και «Βασιλεία ΙΙ»,  ούτε, πολύ περισσότερο η αγορά και ο ανταγωνισμός αποδείχθηκαν αποτελεσματικοί στον έλεγχο των κινδύνων που αναλάμβαναν τα πιστωτικά ιδρύματα.